Men vraagt mij vaak: “Dick, die breekplaten van jou waar dienen die nu eigenlijk voor?” De makkelijkste manier om de werking van een breekplaat uit te leggen, is aan de hand van alledaagse toepassingen. Applicaties waarvan iedereen zich een voorstelling kan maken.
Overdrukbeveiliging in vliegtuigen
Zo kun je een breekplaat vergelijken met het lipje van een frisdrankblikje. Je ziet dat in deze video. Ook breekplaten die worden toegepast voor de veiligheid van en in vliegtuigen spreken tot de verbeelding. In één van mijn vorige blogs vertelde ik al dat in het landingsgestel van een vliegtuig de breekplaat wordt gebruikt voor overdrukbeveiliging. De breekplaat zorgt er voor dat bij te hoge druk het leidingsysteem gecontroleerd en binnen alle veiligheidsspecificaties wordt ontlast. Het vliegtuig kan dan nog steeds veilig landen en remmen.
Breekplaten in drukcabines
Naast het landingsgestel zijn er ook op andere plaatsen in een vliegtuig breekplaten gemonteerd. Bijvoorbeeld in het brandstof- en remsysteem. Ook worden ze in de drukcabine toegepast voor het regelen van de druk en zuurstof.
Luchtdruk beheersen
Je weet dat de cabine van het vliegtuig onder druk staat. Dat merk je aan je oren tijdens het opstijgen en vooral tijdens de landing. De drukcabine wordt in de lucht- en ruimtevaart gebruikt om de heersende luchtdruk in een verblijfsruimte te controleren door middel van compressoren die lucht van buiten comprimeren en deze daarna de cabine invoeren. Dit is noodzakelijk aangezien de luchtdruk in de atmosfeer op grotere hoogte voor mensen te laag is om voldoende zuurstof op te kunnen nemen, met als gevolg hoogteziekte en uiteindelijk hypoxie.
Wegvallen cabinedruk
Bij het wegvallen van de cabinedruk van een vliegtuig op grote hoogte, bijvoorbeeld op 40.000 voet (12 km), zal men al na 15-20 seconden ("Time of Useful Consciousness") niet meer normaal kunnen functioneren. Daarom worden vliegtuigen met een drukcabine altijd uitgerust met zuurstofmaskers. Je kent ze vast wel van de veiligheidsinstructie door de steward(ess). Het zijn die kapjes die bij drukverlies automatisch uit het plafond komen vallen en die je over je neus en mond moet plaatsen. En dat is precies het moment dat de breekplaat in actie komt. Wanneer de druk aan boord wegvalt, activeert een breekplaat het zuurstofnoodsysteem , waardoor de bekende mondkapjes naar beneden komen.
In deze video leg ik het principe uit. Met dank aan mijn collega’s Thimo van Eijk en Christa Verkleij die met verve de rol van toerist en stewardess speelden.
Overdrukbeveilig van gesloten systemen
Je kunt zich waarschijnlijk wel een beeld vormen van de breekplaattoepassingen in vliegtuigen die ik hierboven heb beschreven. Maar op veel andere locaties waar overdruk in een gesloten systeem een risico vormt, kan een breekplaat als veiligheidsoplossing worden gebruikt. Bijvoorbeeld in de petrochemische industrie. Hier heeft men te maken met kilometerslange leidingen en er komen hoge drukken voor. In overdruksituaties barst de voor een bepaalde druk vervaardigde en strategisch geplaatste breekplaat. Zo zorgt deze ervoor dat het systeem gecontroleerd, voorspelbaar en op een vooraf bepaalde plek wordt ontlast. Op deze manier wordt naast de installatie ook de veiligheid van medewerkers en omwonenden beschermd. Simpel en effectief dankzij de breekplaat.
Heb je vragen over breekplaten of een specifieke toepassing in jouw bedrijf. Ik help je graag.
Dick Verhoef (Twitter @DickVerhoef)
